WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve Sağlıklı Şehirler Ortaklığı (The Partnership for Healthy Cities - PHC) iş birliğiyle İstanbul için bir yaya durağı tasarlayacak. Kent içi ulaşımda yol güvenliğini sağlamak, motorlu taşıtlar yerine bisiklet kullanmak ve yürümek gibi alternatifleri teşvik etmek üzere geliştirilen yaya durakları, yani ‘parklet’ler, yol kenarlarında yayalar için özel oluşturmuş küçük platformlar. Amaç, kaldırım genişliğini artırarak bölge sakinleri, yayalar için kamusal alanlar yaratmak.

İstanbul’da ulaşımın yüzde 50’sinin yaya olarak yapıldığını belirten İBB Ulaşım Daire Başkanı Utku Cihan şöyle konuştu: “Yaya durakları ile yeni yaya alanları oluşturuyoruz. İki veya daha fazla araçlık park yeri alanı kadar bir bölümü kapsayan yaya durakları; bulundukları bölgenin ihtiyaçlarına göre farklı şekillerde tasarlanabilir. Dinlenmek için banklar, masalar konulabilir, yeşil alanlar yaratabilir, çocuklar için mini oyun parklarına, şehir hayatında yorgun düşmüş kişiler için nefes alabilecekleri, rahatlayabilecekleri noktalara dönüştürülebilir. Bu amaçla kaldırımların kısmi olarak genişletilmesiyle de o bölgedeki motorlu araç trafiğinin hızını kesiyoruz. Kent sakinleri, STK’lar ve yerel yönetimlerin iş birliğiyle tasarlanıp uygulanacak yaya durakları; yaya ulaşımını teşvik ederek trafik sorununun çözümüne katkıda bulanabilir.”

Projeye teknik destek veren WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler Direktörü Dr. Güneş Cansız ise “Dünyanın pek çok kentinde yaya durakları yaygın bir uygulama. Yaya duraklarını özellikle yol güvenliği ve erişilebilirlik bağlamında değerlendirmek önemli. Yaya durakları uygulandıkları bölgelerde trafiği yavaşlatan bir düzenleme. Bu özelliğiyle de yol güvenliğini destekliyor ve aktif ulaşım türlerinin önceliklendirilmesine katkı sağlıyor. Özellikle de COVID-19 süreci ve sonrasında İstanbulluların bireysel motorlu araçların yerine bisiklet ve yürüme gibi aktif ulaşım türlerine yönlendirilmesi kapsamında sadece yayalara ait, güvenli alanlar yaratılması önemli. İBB ve Sağlıklı Şehirler Ortaklığı ile tasarlayacağımız yaya durağının tüm şehirlerimiz, ilçelerimiz, belediyelerimiz için örnek teşkil etmesini ve bu uygulamanın yaygınlaşmasını diliyoruz” dedi.

ONLINE ÇALIŞTAY VE MİKRO SİTE

Yaya Durağı Projesi kapsamında Aralık 2020’de, İBB’nin konuyla ilgili departmanları ve ilgili ilçe belediye temsilcilerinin katılımıyla online bir çalıştay düzenlenecek. Çalıştayda, yayaların en yoğun olduğu bölgelerden, durağın inşa edileceği bir pilot alan belirlenecek.

Bunun yanı sıra yaya durakları tasarlamak ve hayata geçirmek için gerekli tüm bilgilerin yer aldığı bir mikro web sitesi hazırlanacak. Dünya örneklerine de yer verecek bu rehber niteliğindeki siteden isteyen tüm belediyeler yararlanabilecek.

TÜRKİYE’DE DESTEK ALAN TEK ŞEHİR İSTANBUL

Sağlıklı Şehirler Ortaklığı; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Vital Strategies iş birliğinde yürütülmekte olup Bloomberg Philanthropies tarafından desteklenmektedir. Ortaklık, kanıta dayalı müdahaleleri etkin bir şekilde uygulayarak bulaşıcı olmayan hastalık ve yaralanmaların önlenmesinde şehirlerin sahip olduğu önemli role dikkat çeker. Ortaklığa üye olan şehirler daha sağlıklı ve güvenli alanların oluşturulmasında önemli adımlar atmıştır. Örneğin Ekvator’un başkenti Kito, devlet okulunda okuyan öğrencilerin yarısına besin değeri düşük yiyecekler yerine daha sağlıklı gıda alternatifleri sundu; önümüzdeki yıl ise bu çalışmayı devlet okulunda okuyan tüm çocuklara yayacak. Gana’nın Akra kentinde ise şehirde en fazla trafik çarpışması ve ölüm oranının gözlendiği bir otoyol geçidinde bir dizi altyapı değişikliğiyle bölgedeki ciddi yaralanmaları neredeyse yüzde 35 azalttı. 2019 yılının sonunda ortaklığın üyesi olan İBB, daha önce COVID-19 kapsamında hazırladığı bir iletişim kampanyası kapsamında da ortaklıktan destek almıştı.

Yaya Durağı Projesi, Bloomberg Philanthropies’in ve Dünya Sağlık Örgütü’nün desteklediği Vital Strategies tarafından fonlanıyor. İstanbul, Türkiye’de, Sağlıklı Kentler Ortaklığı'na üye olup destek alan tek şehir.