WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler Direktörü Dr. Güneş Cansız ile Türkiye çapında yapılan bisikletli ulaşım çalışmalarını masaya yatırdık. Sohbet esnasında İstanbulluların ulaşımda vazgeçilmezi olan metrobüsün de kurumun ilk projesi olduğunu öğrendim. Dr. Güneş Cansız, Türkiye'de aralarında İstanbul, Konya, Bolu, İzmir, Eskişehir'in de olduğu 14 şehre bisiklet, yayalaştırma, metrobüs, yol güvenliği, hava kalitesi, toplu taşıma ve binalarda enerji verimliliği konularında destek verdiklerini anlattı. 

İstanbul'da bisiklet yolları ne durumda?

Öncelikle sürdürülebilir ulaşımında en önemli bileşenlerinden biri bisiklet, biri de toplu taşıma kullanımı. Zaten "sürdürülebilir" denmesinin sebebi de özel araç kullanımını azaltmak. Bu yüzden de bisikleti gündeme getirdik. Aslında bisiklet yolları var ama olması gerekene göre çok az. Bu yıl, bisiklet yollarının imar planlarına işlenme zorunluluğu geldi. Belirli belediyeler, belirli noktalara bisiklet yolları yapıyorlardı ama baştan master plan ölçeğinde bisiklet bir araç olarak düşünülmediği için ne ışık, ne kavşaklar buna uygun olmuyordu. Biz, bu noktada özellikle belediyelere gidip bunun gerçekten master planlara girmesi gerektiği, böyle bir ihtiyaç olduğu dünyadaki örneklerle anlatıyoruz. Amsterdam örnek veriliyor hep ama 50 yıl önce orada da durum aynıymış. Türkiye'de daha 3-4 yıllık bir geçmişten söz ediyoruz. Burada da aynı dönüşümü hızlı bir şekilde uygulamak mümkün.

DENEYİMLER YURTDIŞINA TAŞINIYOR

Hangi belediyelerle çalışıyorsunuz?

Türkiye'de 14 belediyeyle birlikte birebir çalışmalar yaptık. İstanbul Kalkınma Ajansı'ndan destek aldık. Ve bunun doğrultusunda Türkiye'de bir ilk olarak güvenli bisiklet yolları uygulama kılavuzunu çıkarttık. Bu kılavuzu çıkartmamızın en önemli nedeni bu konuda bir yol haritası yoktu, atılması gereken adımları hazırladık. Ve üç rota belirledik. Trakya Kalkınma Ajansı da Tekirdağ, Edirne, Kırklareli için aynısını talep ettiler. O bölgeler için de tasarımlar hazırladık. Kocaali'yle birlikte bir Avrupa Birliği Projesi yaptık. İzmir'de bir sürdürülebilir ulaşım projesi yaptık. Şimdi bir Avrupa Birliği Projesi daha yapıyoruz. Türkiye'de edindiğimiz deneyimleri de yurtdışına taşımaya başladık. 

BELEDİYELER ARTIK KABULLENDİ

Belediyelere sunduğumuz projelerle bugüne kadar nereler yapıldı?    

Beykoz'da bisiklet paylaşım sistemi açıldı. Kocaeli'nde KOBİS Seka Park'ın içinde bir bisiklet parkuru var. İlk başladığımızda Antalya, Eskişehir, Kayseri, Konya, İstanbul'da çalışmalar yapıldı. 2012'lerden 2019'lara gelindiğinde gerçekten artık bütün belediyeler bisikleti bir ulaşım aracı olarak kabul ediyor. Avrupa Birliği için Lüleburgaz, İzmir ve Eskişehir'i seçtik. Farklı ölçeklerde şehirler bunların hepsi. Hepsinde belirli bisiklet ağı ve bisiklet hedefi var. En uzun bisiklet yolu Konya'da. İstanbul gibi bir şehirde bir kişinin bisikletini sırtına alıp A'dan Z noktasına işine bisikletle gitmesi bu çok büyük bir hayal. 

Ne zaman bu noktaya ulaşmış oluruz?

Hedef ulaşmak değil. Acıbadem'de oturup Kadıköy'de çalışıyorsak evet bu hedefe ulaşabiliriz. Yeni bir bisiklet yolu yapılabilir. O yüzden belirli noktalara "park et, bırak" sistemleriyle aynı şekilde bisiklet park istasyonları yapılmalı.

İZMİR, HOLLANDA GİBİ OLABİLİR

Türkiye'de Hollanda gibi olabilecek bir şehrimiz var mı?

İzmir buna bir örnek olarak gösterilebilir. Kendilerine orta vade de uzun vade de bisiklet yolu hedefi koydular çünkü. Bunun dışında Lüleburgaz özellikle küçük ilçe olarak bisiklet konusunda duyarlı ve buna aday. Hollanda gibi olmak için iyi bir vizyon koymak, adımları belirlemek ve en sonunda da bunun ne zaman başarıya ulaştığına dair kendimize bir ölçüt koyabilmek. Yeter ki o vizyonunuz olsun ve ona doğru gitmeye başlayın.

İstanbul için uygun yollar neresi?

Bu konuyla ilgili 3 bin kişiyle anket yaptık. Bunun sonucunda 3 tane yer önerdik. İkisi Avrupa'da, bir tanesi Anadolu yakasında. Fahrettin Kerim Gökay Caddesi, hatta orada duraklara uygun tasarımlar bile yapıldı. Diğeri Şişli Cumhuriyet Caddesi'nde. Üçüncüsü de Beşiktaş-Sarıyer-Bebek hattında sahil şeridinde bir bisiklet yolu hattı.

Bisiklet yollarının uzunluğu önemli mi?

Türkiye'de en uzun bisiklet yollarına sahip il Konya. Ancak bisiklet yolları şehrin çeperinde kalmış. Yani ulaşıma, şehrin merkezine, okula, hastaneye ya da ulaşım merkezlerine entegre değil. Bizim amacımız bisiklet yollarının bütünleşik bir ağ olarak planlanması. İstanbul'daki bisiklet yolları şehre daha entegre ama hem İstanbul'da hem de Konya'da çok büyük eksiklikler var.

İstanbul'da 160, Konya'da 515 km bisiklet yolu var

Türkiye'deki 34 ilde bisiklet yolları bulunuyor. İstanbul'da 160 kilometre, Konya'da ise 515 kilometre bisiklet yolu var. Belediyeler için Bisikletli Ulaşımın Geliştirilmesine Yönelik Yol Haritası Çalıştayı'nda bisiklet yollarına ilişkin başlıca sorunlar şöyle sıralandı:

- Plan ve uygulamaların birbirleriyle örtüşmemesi.

- Uygulamadaki bilgi eksikliği / Kurum içi ve kurumlar arası koordinasyon eksikliği.

- Eğitim eksikliği.

- Bisikletli ulaşıma yönelik farkındalık etkinliklerinin eksikliği.

- Teşvik konusunun tek bir çatı altında ele alınmaması.

- Yönetmeliğin revize edilmemesi, teknolojik gelişmelere uygun olmaması.

AksamGazetesi_BisikletRoportaj_3Agus.pdf